اثر همزیستی قارچ مایکوریزا و زمان قطع آبیاری بر برخی شاخص های آگرومرفولوژیک و عملکرد اسانس گیاه دارویی آنیسون در سطوح مختلف کود شیمیایی فسفره

اثر قارچ مایکوریزا و قطع آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و عملکرد اسانس گیاه دارویی آنیسون در سطوح مختلف کود شیمیایی فسفره به¬صورت طرح اسپلیت- فاکتوریل در قالب بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی¬سینا مطالعه شد. قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله دانه¬بندی و آبیاری کامل، به¬عنوان عامل اصلی، و عدم تلقیح و تلقیح بذر با مایکوریزا به همراه 5 سطح کود شیمیایی فسفره (0، 25، 50، 75 و 100 درصد توصیه شده) به¬صورت فاکتوریل در کرت¬های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در هر یک از مراحل رشدی گیاه، منجر به کاهش عملکرد دانه شد. عمل قطع آبیاری در مرحله گلدهی و دانه بندی، صفات تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد اسانس و زیست توده، را کاهش داد و صفت درصد اسانس و درصد کلونیزاسیون را افزایش داد. فسفر با تاثیر مثبت بر کلیه اجزای عملکرد دانه، سبب افزایش عملکرد دانه شد. اثر متقابل فسفر در قطع آبیاری برای صفت عملکرد، اجزای عملکرد و درصد اسانس دانه معنی دار بود. در بین سطوح کود فسفره، سطح 50 درصد بیشترین تاثیر افزایشی را بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و درصد اسانس در دانه را در بین سطوح آبیاری کامل نشان داد. اثر ساده کاربرد مایکوریزا روی صفت درصد اسانس معنی¬دار بود و درصد اسانس دانه بواسطه تلقیح با قارچ مایکوریزا از 5/3 درصد در تیمار عدم تلقیح، به 6/3 درصد رسید. نتایج تجزیه واریانس اثر فسفر در قطع آبیاری برای صفت درصد اسانس نشان داد که این اثر از نظر آماری معنی¬دار بود. بیشترین افزایش درصد اسانس در تیمار کاربرد کود فسفره به میزان 50 درصد توصیه شده همزمان با قطع آبیاری در مرحله گلدهی حاصل شد. این تیمار، درصد اسانس را به میزان 26 درصد نسبت به تیمار عدم کاربرد فسفر افزایش داد. تلقیح با قارچ مایکوریزا با میانگین 83/14 کیلوگرم اسانس در هکتار، در مقایسه با تیمار عدم تلقیح با میانگین 05/12، این صفت را 23 درصد افزایش داد. اعمال قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد اسانس شد. بیشترین عملکرد اسانس با میانگین¬های 66/17، 68/15 و 27/15 کیلوگرم اسانس در هکتار، از تیمار کاربرد 50 درصد فسفر توصیه شده بترتیب در تیمارهای آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله دانه¬بندی و قطع آبیاری در مرحله گلدهی حاصل شد.